Desplazamientu al bermeyu

En física y astronomía, el desplazamientu al bermeyu, acercamientu escontra'l colloráu o desplazamientu escontra'l colloráu (n'inglés: redshift), asocede cuando la radiación electromagnético, de normal la lluz visible, que s'emite o reflexa dende un oxetu ye movida escontra'l colloráu a la fin del espectru electromagnéticu. De manera más xeneral, el desplazamientu al bermeyu ye definíu como una medría na llonxitú d'onda de radiación electromagnético recibida por un detector comparáu cola llonxitú d'onda emitida pola fonte. Esta medría na llonxitú d'onda corresponder con un decremento na frecuencia de la radiación electromagnético. Sicasí, el decrecimiento na llonxitú d'onda ye llamáu fana al azul. Cualquier medría na llonxitú d'onda llámase "fana escontra'l colloráu", inclusive si asocede en radiación electromagnético de llonxitúes d'onda non visibles, como los rayu gamma, rayos X y radiación ultravioleta. Esta denominación puede ser confusa yá que a llonxitúes d'onda mayores que'l colloráu (p.ej. infrarroxu, microondes y ondes de radio), los "desplazamientos escontra'l colloráu" alloñar del llonxitú d'onda del colloráu. Asina que al falar de frecuencies d'ondes menores que'l colloráu continua significando que la llonxitú d'onda tiende a allargar y non a asemeyase en candia.

Una fana escontra'l colloráu puede asoceder cuando una fonte de lluz alloñar d'un observador, correspondiéndose a un desplazamientu Doppler que camuda la frecuencia percibida de les ondes sonores. Anque la observación de tales desplazamientos escontra'l colloráu, o'l so complementariu escontra l'azul, tien numberoses aplicaciones terrestres (p.ej. Radar Doppler y pistola radar),^[1] la espectroscopia astronómica utiliza les fanes en candia Doppler pa determinar el movimientu d'oxetos astronómicos distantes.^[2] Esti fenómenu foi predichu per primer vegada y reparáu nel Sieglu XIX cuando los científicos empezaron a considerar les implicaciones dinámiques de la naturaleza ondulatoria de la lluz.

Otru mecanismu de fana escontra'l colloráu ye la espansión métrica del espaciu, qu'esplica la famosa observación de les fanes en candia espectrales de galaxes distantes, quasares y nubes gaseoses intergalácticas amóntense proporcionalmente cola so distancia al observador. Esti mecanismu ye una carauterística clave del modelu del Big Bang de la cosmoloxía física.^[3]

Un tercer tipu de desplazamientu al bermeyu, el desplazamientu al bermeyu gravitacional (tamién conocíu como efeutu Einstein), ye un resultáu de la dilatación del tiempu qu'asocede cerca d'oxetos masivos, acordies cola relatividá xeneral.^[4]

Estos trés fenómenos, pueden entendese sol paragües de lleis de tresformamientu de marcos. Esisten otros munchos mecanismos con descripciones físiques y matemátiques bien distintes que pueden conducir a un desplazamientu na frecuencia de radiación electromagnético y que les sos aiciones pueden dacuando ser conocíes como "desplazamientu en candia", incluyendo la dispersión y efeutos ópticos.

1. ↑ See Feynman, Leighton y Sands (1989) o una introducción pa estudiantes universitarios (y munchos institutos). Ver Taylor (1992) pa un discutiniu relativista.
2. ↑ Ver Binney y Merrifeld (1998), Carroll y Ostlie (1996), Kutner (2003) p'aplicaciones astronómiques.
3. ↑ See Misner, Thorne and Wheeler (1973) y Weinberg (1971) o cualquier llibru de testu de cosmoloxía física(Lo peor que pueda esistir na vida!!).
4. ↑ See Misner, Thorne y Wheeler (1973) y Weinberg (1971).